Melatonine: alle fabels en feiten op een rij
Heb je alles geprobeerd, maar lijkt niets te werken om beter te slapen? Lukt het je telkens niet om een goede nachtrust te ervaren? Dan is het een optie om een pilletje met melatonine te slikken. De achterliggende gedachte is dat deze lichaamseigen stof onschadelijk is en je slaapproblemen verhelpt. Echter, er zijn verschillende geluiden te horen over de werking van zo’n pilletje melatonine. Tijd om alle fabels en feiten rondom melatonine op een rij te zetten!
Het is een lichaamseigen hormoon - Feit
Wat is melatonine? Melatonine is een hormoon bestaande uit serotonine dat gedurende de dag in wisselende hoeveelheden wordt afgegeven aan het bloed en hersenvocht. Bij mensen wordt dit hormoon geproduceerd in de pijnappelklier, een klier in de hersenen. Ons lichaam maakt melatonine aan om invloed uit te oefenen op ons slaap-waakritme.
De melatonine aanmaak is gekoppeld aan licht - Feit
Hoe werkt melatonine en hoe wordt het aangemaakt? De klier die melatonine aanmaakt bij mensen is direct gekoppeld aan receptoren in het netvlies van de ogen en daardoor blootgesteld aan licht. De productie van melatonine is dan ook afhankelijk van de hoeveelheid licht dat de pijnappelklier waarneemt. Is er weinig tot geen licht? Dan komt de natuurlijke productie van melatonine op gang. Je lichaam krijgt dan het signaal om de activiteiten te verminderen en je wordt slaperig: je bereidt je voor op de nacht. Door deze werking staat melatonine ook wel bekend onder de misleidende naam ‘slaaphormoon’.
Blauw licht heeft invloed op melatonine - Feit
Blauw licht, zowel natuurlijk licht als kunstlicht, onderdrukt de natuurlijke productie van melatonine. De klier wordt namelijk nog steeds blootgesteld aan licht. De receptoren waar de pijnappelklier aan verbonden is zijn zeer lichtgevoelig. Hierdoor registreren ze blauw licht nog steeds als ‘licht’. Dus heb je moeite om in slaap te vallen? Verminder dan de hoeveelheid blauw licht waaraan je blootgesteld wordt. Leg bijvoorbeeld bijtijds je smartphone aan de kant en zet de TV uit.
Een pilletje melatonine helpt je beter te slapen - Fabel
Het is een fabel dat melatonine slikken helpt om beter te slapen. De enige reden waarom een arts melatonine voorschrijft heeft te maken met ons slaap-waakritme. Wanneer je een ander slaapritme hebt zoals een jetlag, dan kan melatonine je helpen om het slaap-waakritme weer op orde te krijgen. Daarbij is ‘kan’ een belangrijk woord om te benadrukken. Je biologische klok krijgt namelijk een helpende hand in de vorm van een melatonine pilletje om te herstellen. Het helpt je dus niet om beter te slapen.
Melatonine slikken is veilig - Fabel
Is melatonine schadelijk? Ja en nee. Een pilletje melatonine op doktersrecept helpt je slaap-waakritme te herstellen als dat nodig is, maar dat zegt niet dat het helpt bij slapeloosheid. Je moet dus niet elke keer zo’n pilletje nemen als je slecht slaapt. Doe je dit wel? Dan is melatonine schadelijk. Met een pilletje melatonine versnel je namelijk het proces wat normaal op natuurlijke wijze verloopt voordat je in slaap valt. Omdat dit proces bij iedereen anders verloopt, kan het slikken van melatonine je slaapproblemen juist verergeren en je biologische klok verstoren.
Je kunt prima zelf bepalen of je melatonine slikt - Fabel
Melatonine wordt in Nederland gezien als homeopathisch middel en mag daarom gewoon bij de lokale drogist in allerlei vormen (pilletjes, druppels en capsules) verkocht worden. Hierdoor denk je dat melatonine pilletjes veilig zijn en de instructies op de verpakking kloppen zodat je op eigen houtje melatonine kan slikken. Het tegendeel is echter waar. Doordat er weinig empirische klinische studies zijn uitgevoerd, is de optimale dosis van melatonine nog onduidelijk.
Zo is er in 1998 al een artikel gepubliceerd door Avery, Lens & Landis waarin ze aangeven dat “een onnauwkeurige manier van melatonine gebruik kan resulteren in een verstoring van het aanwezige dag-nachtritme”.* Wanneer jij met andere woorden een pilletje neemt terwijl je lichaam zich op een melatoninepiek bevindt, dan geef je jouw lichaam tegenstrijdige signalen. Hierdoor blijf je uiteindelijk langer wakker in plaats van dat je in slaap valt. In het ergste geval verschuift je biologische klok een uur per dag en verergeren je slaapproblemen door het slikken van melatonine.
Alleen op doktersadvies
Probeer liever nog andere dingen voordat je overgaat tot melatonine slikken. Heb je bijvoorbeeld al geuren ingezet om beter te slapen? Wanneer je alsnog overweegt om melatonine te slikken, neem dan contact op met de huisarts. De arts helpt je vervolgens om jouw slaapproblemen en verstoorde slaap-waakritme veilig aan te pakken.